High Impact Cybercrime in Amsterdam
De Politie eenheid Amsterdam stelde recentelijk het Trendbeeld 2020 op met daarin een apart hoofdstuk “Dreiging van het onzichtbare”. In dit artikel zet ik de cybercrime resultaten even bij elkaar.
Met het trendbeeld blikt de politie eenheid Amsterdam terug op de belangrijkste trends, ontwikkelingen en risico’s in het veiligheidsdomein van het afgelopen jaar en kijkt zij vooruit naar de ontwikkelingen voor het komende jaar.
Uit onderzoek van het NSCR83 naar slachtofferschap van cybercrime, bleek dat één op de negen Nederlanders in 2018 slachtoffer werd van cybercrime. Het riep de vraag op in hoeverre sommige vormen van cybercriminaliteit als ‘high-impact crime’ moeten worden aangemerkt. Digitale misdrijven als online fraude, hacken en cyberstalken hebben volgens het NSCR een vergelijkbare impact op slachtoffers als woninginbraken, straatroven en overvallen. De kwalificatie ‘high impact’ zou volgens de onderzoekers, en volgens geraad- pleegde experts, kunnen voorkomen dat deze criminaliteitsvorm wordt onderschat.
Cybercrime in Amsterdam
het aantal aangiften en meldingen in het derde kwartaal 2019 is meer dan verdubbeld ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2018. De trend is dat het aantal toeneemt. Bij burgers is de meest voorkomende vorm van cybercrime fraude met bankgegevens, c.q. internetbankieren. Ook landelijk gezien komt deze vorm veel voor: de Fraudehelpdesk registreerde in de eerste drie kwartalen ruim 14.600 meldingen . De top 3 van cybercrime bestaat verder uit aan- en verkoopfraude, zoals marktplaats- fraude, en de Tech Support Scam, zoals de microsoftscam.
Slachtofferschap onder bedrijven komt minder vaak voor dan slachtofferschap onder burgers. De schadebedragen, in de vorm van extra kosten en werkelijk geleden schade, zijn echter groter dan bij burgers. De hoogste schadebedragen worden voornamelijk veroorzaakt door CEO-fraude en deze komt alleen voor bij bedrijven. Ten opzichte van het derde kwartaal 2018 verdrievoudigde het schadebedrag in het derde kwartaal 2019. Het blijkt dat fraude met bankgegevens, c.q. internetbankieren, geen onderscheid maakt naar leeftijdsgroepen en dat het een van de meest voorkomende vormen van cybercrime is.
Eerste stappen zijn gezet om meer inzicht te krijgen in daders. Een vergelijking tussen het aantal verdachten van cybercrime met het aantal verdachten van alle criminaliteitsvormen in Nederland levert het volgende op: in 2019 waren jongeren (0- 21 jaar) ruimer vertegenwoordigd als verdachte van cybercrime dan als verdachte van andere vormen van criminaliteit.
Relevante digitale ontwikkelingen
De ontwikkelingen op digitaal gebied gaan razendsnel. Zo werd in het Trendbeeld 2019 de opkomst van deepfakes beschreven. De zorgen hierover nemen toe. Zo is inmiddels met behulp van een gemanipuleerde stem van een directeur van een groot bedrijf een aanzienlijk bedrag afhandig gemaakt door criminelen. Ook Europol heeft gemeld dat deepfake een ontwikkeling is die in de gaten gehouden moet worden, juist ook vanuit het perspectief van opsporing en waarheidsvinding: wat is het waarheidsgehalte van je bewijsmateriaal.
Het menselijk handelen is een cruciaal aspect dat door al deze ontwikkelingen heenloopt. In 90% van de gevallen komen cybercriminelen via een persoon binnen: een klik op een verkeerde link, het openen van een besmet bestand of bijlage of het werken met verouderde software is voldoende. Met meer bewustzijn en waakzaamheid kan veel leed worden voorkomen. Zo heeft de gemeente Amsterdam in 2019 een taskforce opgericht om bewoners en bedrijven te helpen bij het verbeteren van de digitale veiligheid en het verhogen van de digitale weerbaarheid.
Eindbeschouwing
De criminaliteit lijkt verschoven van de publieke ruimte naar ‘het digitale’ en naar een parallelle en meer onzichtbare wereld. Bovenal blijft de vraag: is de politie nog wel in staat om de snelle technologische ontwikkelingen bij te benen en deze vormen van ‘hidden impact crime’ het hoofd te bieden?
Eén ding is duidelijk en dat geldt voor vrijwel alle in dit trendbeeld beschreven veiligheidsproblemen: de politie kan het niet alleen. Samenwerken met de ‘usual suspects’ als gemeenten en OM, blijft essentieel, evenals die met minder voor de hand liggende partners. Veel problemen hebben een maatschappelijke voedingsbodem en dienen van daaruit beschouwd en aangepakt te worden. Maatschappelijke partners raken meer en meer doordrongen van de noodzaak van vroegtijdig samen optrekken. Instanties en organisaties blijken echter hardnekkig in hun eigen ziens- en werkwijzen. Daarbij is men gebonden aan privacywetgeving en vrijwel alle partners staan onder hoge druk: qua capaciteit en qua te leveren kwaliteit. Waar instanties zich terugtrekken op hun kerntaken, vormt samenwerking vaak een sluitstuk.
Het hele rapport hier
